Kardinaal Verzet

Mercier, de Kerk en de oorlog van 14-18

Over de rol van verzetsheld Mercier en de kerk in WOI 'Deze macht is geen wettig gezag. Bijgevolg zijt gij haar, in het innige van uw gemoed, noch achting, noch verkleefdheid, noch gehoorzaamheid verschuldigd.' Uit: Patriotisme et Endurance, de kerstbrief uit 1914 van kardinaal Mercier Kardinaal Désiré-Joseph Mercier, aartsbisschop van Mechelen, groeide tijdens de Eerste Wereldoorlog in binnen- en buitenland uit tot het symbool van het verzet van de Belgen tegen de Duitse bezetting. Zijn herderlijke brief Patriotisme et Endurance van Kerstmis 1914, die in de Nederlandstalige versie is opgenomen in dit boek, kreeg ook internationaal een geweldige weerklank. Zijn conflict met de Duitse bezetter maakte hem tot een held van de geallieerden. Zijn patriottische standpunt beïnvloedde ook zijn kijk op de 'Vlaamse kwestie'. De Duitsers wisten niet goed hoe ze die lastige kardinaal moesten aanpakken. Maar ook de toenmalige paus, Benedictus XV, was niet altijd gediend met de uitgesproken standpunten van de Belgische kerkvorst. Terwijl Mercier de oorlogsinspanningen steunde als een rechtvaardige zaak met het oog op het herstel van de Belgische onafhankelijkheid, vreesde paus Benedictus XV dat deze 'nutteloze slachting' de 'zelfmoord van Europa' betekende. Aan de hand van een kritische analyse van de houding van kardinaal Mercier en die van paus Benedictus XV gaat dit boek na hoe de katholieke kerkleiders zich positioneerden ten opzichte van de oorlog.