Gealach an Fhais

Ur Bheothachadh na Gaidhlig

Bho chionn deich bliadhna fichead, bha cnan agus cultar na Gidhlig, a bha air a bhith iomraiteach ann an Alba airson 1,300 bliadhna, a rir coltais ann an ceumannan deireannach cronadh bsmhor a mhair 200 bliadhna. Bha an ireamh de dhaoine a bhruidhinneadh Gidhlig ann an Alba air tuiteam deich uiread thairis air an linn a chaidh roimhe. Cha robh an cnan fhin cumanta ach a-mhin ann an coimhearsnachdan sgapte ceann an iar-thuath na Gaidhealtachd agus Innse Gall.Ro bhliadhnaichean trtha na ciad linne thar fhichead, ge-t, bha atharrachadh mara air tighinn. Theireadh cuid gun robh a' Ghidhlig - a bha na cuspair magaidh is nimhdeis airson ineachan - a-nise 'fasanta'. Bha obraichean Gidhlig rim faotainn; chaidh foghlam tro mheadhan na Gidhlig a stidheachadh ann an iomadh ite; agus chunnaic luchd-poileataigs agus luchd-gnomhachais gun robh buannachdan an lib a bhith cirdeil ris a' chultar. Ged a bha ireamh luchd-labhairt na Gidhlig a' sor thuiteam agus seann daoine a' caochladh, dh'fhs an cronadh na bu mhaille, agus airson a' chiad uair ann an 100 bliadhna, thisich rdachadh co-roinneil a' tighinn air an ireamh de dhaoine ga s a' cheud a bha a' cleachdadh a' chnain. B' e sersa de dh'ath-bhethachadh a bha anns na thachair: ath-bhethachadh Gidhlig a dh'fhoillsich e fhin ann an cel pop, litreachas, ealain, brdachd, foillseachadh, drma, ridio agus telebhisean. B' e morbhail annasach a bh' ann ris nach robh dil. Agus aig cridhe a' ghluasaid sin, bha foghlam. Gealach an Fhis ag innse sgeulachd aon ionaid, Sabhal Mr Ostaig, a' cholaiste Ghidhlig san Eilean Sgitheanach a tha air a bhith aig teis-meadhain an dsgaidh seo. Ach, thar gach rud, tha an leabhar a' mion-sgrdadh mar a thugadh dchas airson an ama ri teachd do chultar urramach aig m nuair a shaoilear gun robh gach n caillte.