Orgelman

Felix Nussbaum een schildersleven

Orgelman verhaalt de wonderlijke wedergeboorte van een door Hitler vernietigd kunstenaar: Felix Nussbaum. Was zijn bestaan als balling vanaf 1933 moeilijk, aan het eind van de oorlog werd het tot op de grond verschroeid. Evenmin als zijn vrouw Felka Platek keerde Nussbaum terug van het laatste transport naar het Oosten vanuit de Mechelse Dossinkazerne; niks restte van zijn schilderijen en zijn grote faam in het Berlijnse interbellum.
En toch: een halve eeuw later heeft zijn geboortestad Osnabrück een museum voor hem opgericht en vandaag rekent men hem tot de belangrijkste joodse schilders van de twintigste eeuw. Hoe deze dolende orgelman alsnog een echo wist te vinden, is een buitengewoon en spannend stuk geschiedenis van de Lage Landen dat nog op een verteller wachtte.

Geert Mak: `Orgelman heeft me overrompeld, een ander woord weet ik er niet voor. Ik kon het op den duur niet meer loslaten, dit weefsel van honderden puzzelstukjes waaruit langzaam het drama van twee levens boven water komt. Deze indrukwekkende biografie krijgt een extra lading door het verhaal dat Nussbaums schilderijen daarnaast vertellen: over de jaren dertig, over het angstige bestaan van de tienduizenden Duitse ballingen in Frankrijk, België en Nederland, over de jacht, de onderduik, de deportaties. Schaevers weet steeds dichter op de huid van zijn hoofdpersonen te kruipen, totdat het de lezer bijna de adem beneemt. Dit boek vergeet je nooit.