Một trăm truyện tích nhân duyên

Tập sách “Một trăm truyện tích nhân duyên” này có nguồn gốc từ bản kinh tiếng Phạn nhan đề là Avadāna-Cataka, nằm trong Đại tạng kinh Phật giáo và đã được phiên dịch ra nhiều thứ tiếng như Tây Tạng, Pāli, Hán, Pháp...
Bản dịch tiếng Pháp lấy tựa là “Avadāna-Cataka ou Cent légendes bouddhiques”, do Léon Feer dịch và phát hành tại nhà sách Ernest Leroux 28 Rue Bonaparte Paris, in xong năm 1891. Trước đây cư sĩ Đoàn Trung Còn đã dịch bản tiếng Pháp này sang tiếng Việt.
Bản chữ Hán nhan đề “Soạn tập bách duyên kinh”, do ngài Chi Khiêm đời nhà Ngô ở Trung Quốc dịch từ tiếng Phạn, gồm 10 quyển, được đưa vào Đại chánh tạng thuộc tập 4, kinh số 200, bắt đầu từ trang 203.
Đây là một bản kinh Phật đặc sắc, nêu bật lên ý nghĩa nhân quả bằng những truyện tích nhân duyên rất sống động, được thuật lại với nhiều chi tiết thú vị. Và với nội dung như thế, nên hầu như có thể thích hợp cho mọi tầng lớp, mọi lứa tuổi. Bất cứ ai khi đọc qua một trong những truyện tích này cũng đều có thể rút ra được những điều cần chiêm nghiệm, suy ngẫm trong cách ứng xử hằng ngày của mình.
Qua những câu truyện tích này, chúng ta hiểu ra một điều đã từ nhiều thế kỷ nay rất quen thuộc đối với mọi người Việt Nam, đó là: “Ở hiền gặp lành.” Đây chính là tinh thần Phật giáo bàng bạc trong dân gian, một thứ đạo lý không cần rút ra từ thiên kinh vạn quyển, mà như một sự chứng nghiệm cụ thể qua những gì tai nghe mắt thấy hằng ngày.
Chính nhờ vậy mà bản dịch của cư sĩ Đoàn Trung Còn trước đây đã được sự đón nhận rất nhiệt tình từ nhiều tầng lớp độc giả khác nhau, từ bậc trí thức uyên thâm cho đến giới bình dân ít học.
Gần đây, khi đối chiếu kỹ giữa nguyên bản chữ Hán trong Đại tạng kinh với bản dịch của cư sĩ Đoàn Trung Còn, chúng tôi thấy có một số điểm cần sửa chữa, bổ khuyết. Vì thế, chúng tôi không nệ tài hèn sức mọn, đã nỗ lực hết sức để hoàn thiện những gì người đi trước đã làm.
Trên tinh thần đó, chúng tôi cố gắng gìn giữ tối đa bản dịch cũ, nhưng đồng thời cũng so sánh với bản chữ Hán để hoàn chỉnh nội dung hơn so với trước đây. Như vậy, bản dịch tiếng Việt lần này được kết hợp giữa hai bản dịch Pháp văn và Hán văn như đã nói trên. Bản hoàn chỉnh đã được xuất bản với hình thức in kèm theo bản chữ Hán và đã được đông đảo bạn đọc đón nhận (NXB Tôn giáo, Hà Nội, 2005).
Do nhu cầu của đông đảo bạn đọc, trong đó có nhiều người không sử dụng đến phần Hán văn, nên lần này chúng tôi chỉ cho in riêng phần Việt dịch và chú giải, nhằm tạo điều kiện để nhiều người được tiếp cận với bản kinh này hơn. Ngoài ra, chúng tôi cũng thực hiện một số điểm bổ sung, chỉnh sửa cho bản dịch so với lần in trước.