De platte aarde

de rijke geschiedenis van een mythisch denkbeeld

Kleine kinderen denken dat de aarde plat is. Uit mythen blijkt dat vele eeuwen lang de hele mensheid er zo over heeft gedacht. En deze opvatting stond niet op zichzelf. De platte aarde vormde de onbeweeglijke basis voor de hemel, die haar als koepel bedekte en zijn eigen, goddelijke bewoners had. Veel volkeren namen aan dat zich onder de aarde nog een derde wereld bevond, verblijfplaats van de doden en van reusachtige monsters. Deze drie werelden – bovenwereld, middelwereld en onderwereld – vormden samen het hele universum.
De beschrijving van dit mythisch-religieuze wereldbeeld wordt uitvoerig geïllustreerd met mythen van velerlei culturen en met passages uit oude geschriften, zoals de epen va Homerus, de Metamorphosen van Ovidius en de heilige boeken van jodendom, christendom en islam. Ook de eigenaardige geografie van de platte aarde krijgt veel aandacht. De verhalen over de omzwervingen van Odysseus of Sint-Brandaan zijn alleen te begrijpen vanuit de aardrijkskundige opvattingen die eraan ten grondslag lagen. Dat geldt eveneens voor de ambitie van Alexander de Grote om koning te worden van de hele wereld. Zijn leraar Aristoteles was er al van overtuigd dat de aarde bolvormig is, maar dit inzicht bleef nog tot het einde van de middeleeuwen voorbehouden aan een kleine groep geleerden, die zich een wetenschappelijk wereldbeeld eigen had gemaakt.