De kunst van de rivaliteit

Vier vriendschappen, verraad en doorbraken in de moderne kunst

Prachtig geschreven verhalen over de noodzakelijke strijd tussen bevriende kunstenaars

Picasso had Les Demoiselles d’Avignon niet geschilderd zonder de druk die Matisse uitoefende om het uiterste te behalen. Freud was zonder de vriendschap met Bacon in zijn beginstijl blijven hangen en was dan nooit de gargantueske vleeslijven gaan schilderen.

Manet en Degas. Picasso en Matisse. De Kooning en Pollock. Freud en Bacon. Al deze kunstenaars waren vrienden. De titel is De kunst van de rivaliteit, maar dit boek gaat net zozeer over intimiteit en openstaan voor invloed. Het gaat over vatbaarheid, de 'state of mind' die kunstenaars eigenlijk vooral aan het begin van hun carrière hebben. Op die momenten kijken ze naar elkaar en zijn ze nog op zoek naar hun stem, techniek en vorm. Die openheid heeft een beperkte houdbaarheid en die houdbaarheid is de kern van het betoog van Sebastian Smee. Het is een boek over verleiding, en op een bepaalde manier ook over scheiden en verraad.

Elk verhaal vertelt over de wegtrekkende beweging van de urgente aantrekkingskracht van de andere artiest; het vitale creatieve proces dat we 'het vinden van de vorm' noemen. De zoektocht naar onafhankelijkheid, naar het soort spirituele distinctie dat zich wapent tegen vergelijking en collegialiteit, is een natuurlijk deel van het formeren van een creatieve identiteit met werkelijke potentie. Het toont ook het zeer moderne verlangen om uniek, origineel, onnavolgbaar te zijn; om de eenzame grootsheid te behalen. Een meesterwerk over de meesterwerken van de grote artiesten van de 20e eeuw.

Sebastian Smee is kunstcriticus van The Boston Globe. Hij is geboren en getogen in Australië en woonde tussen 2000 en 2004 in Londen. Hij heeft eerder veel over Lucian Freud geschreven en zijn artikelen zijn verschenen in The Daily Telegraph, The Guardian en The Spectator. Smee heeft de Pulitzer Prize voor zijn recensentenwerk gewonnen.